نفقه زن در اصطلاح حقوقي به چيزهايي اطلاق مي شود كه يك فرد براي زندگاني نياز دارد اين نفقه مي تواند از قبيل خوراك، پوشاك، مسكن، اثاثيه منزل و ... باشد. ماده 1102 قانون مدني بيان مي كند كه همين كه نكاح به طور صحت واقع شد روابط زوجيت بين طرفين موجود و حقوق و تكاليف زوجين در مقابل همديگر برقرار مي شود.
ميزان و مبلغ نفقه زن
در قانون نفقه مشخص نشده است. اين مقدار با توجه به شرايط زماني مختلف تغيير مي كند. زن مي تواند براي طلب نفقه خود به دادگاه مراجعه كند. در اين موارد محاكم خانواده براي تعيين مقدار نفقه زن از كارشناس استفاده مي كند و كارشناس اين ميزان حقوق را تعيين مي كند. پس از ابلاغ كارشناس در صورتي كه هريك از طرفين اعتراضي داشته باشد ظرف مدت 7 روز مي بايست نسبت به آن با ذكر دلايل اعتراض كند و دادگاه مي بايست در رابطه با حكم تجديد نظر كند.
تفاوت نفقه زن و نفقه فرزند
مهم ترين نكته اي كه در مورد نفقه زن و فرزند با يكديگر متفاوت است اتست اين ايت كه زوجه مي تواند نفقه معوقه خود را نيز كه در گذشته پرداخت نشده است از زوج مطالبه كند و زوج نيز موظف به پرداخت آن مي باشد. يعني مثلا اگر شخصي سه سال نفقه همسر خود را پرداخت نكند زن مي تواند نفقه خود را از وي مطالبه كند. در صورتي كه اين حكم در باب نفقه فرزند قابل اجرا نيست.
نحوه دريافت نفقه زن
زن به دو طريق كيفري و حقوقي مي تواند نفقه خود را از مرد مطالبه كند:
از طريق اقامه دعوي حقوقي در مراجع قضايي: بدين طريق زوجه مي تواند با تنظيم دادخواست تحت موضوع مطالبه نفقه و با مراجعه به دفاتر خدمات الكترونيك قضايي و يا شوراي حل اختلاف اقدام به دادخواست نفقه كند. پس از ثبت دادخواست و شكايت جلسه اي با حضور طرفين برگزار مي شود. پس از ارائه نظر كارشناسي شده و طبق نظر كارشناس راي به محكوميت زوجه مبني بر پرداخت نفقه مي دهد.
طرح دعوي كيفري نفقه: در صورتي كه زوج از پرداخت نفقه به زن و فرزند خود سر باز زند به موجب قانون مجازات اسلامي مجرم محسوب مي شود. براي وي جرم انگاري شده و داراي مجازات حبس مي باشد. زوجه در اين صورت مي تواند با مراجعه به دادسراي محل زندگي خود شكواييه اي مبني بر ترك انفاق زوجه تنظيم كند و پس از ابطال تمبر به دايره ارجاع دادسرا و پس از انجام تحقيقات در كلانتري حكم به مجازات زوج داده مي شود.
نفقه زن در دوران عقد
در حالت كلي با انعقاد علقه زوجيت مرد مكلف به پرداخت نفقه مي باشد كه البته شرط استحقاق زن تميكن مي باشد. بنابراين مي توان گفت در دوران عقد به زن نفقه اي تعلق نمي گيرد مگر اينكه زن براي شروع زندگي اعلام آمادگي كرده باشد ولي مرد براي بردن همسرش به منزل مشترك خودداري كند كه در اين صورت زن مستحق دريافت نفقه مي شود. در اين صورت زن بايد ادعاي خود مبني بر آمادگي را ثابت كند. بدين صورت كه به نزديكترين مجتمع قضايي در محل سكونت برود و با دريافت سه برگ اظهارنامه آمادگي خود را اعلام كند و يا اينكه از چند نفر شهادت بگيرد و استشهاديه تنظيم كند.
تمكين چيست؟
تمكين بدين معني است كه زوجه مي بايستي در منزل مشترك كه شوهر اختيار كرده است سكني گزيند و از شوهر در انجام وظايف خاص زناشويي اطاعت كند و در راستاي اين كه قانون مدني كه مقرر كرده رياست خانواده از خصايص شوهر است، عمل نمايد. به زني كه عمدا و بدون عذر قانوني و شرعي تمكين نكند ناشزه گفته مي شود.
نفقه زن بعد از طلاق
نفقه زن در اين حالت به نوع طلاق وابسته است. اگر طلاق از نوع طلاق رجوعي باشد يعني طرفين حق رجوع به يكديگر را داشته باشند، در طول دوران عده كه بسته به نوع طلاق بين دو تا سه دوره قائدگي مي باشد، مرد مكلف به پرداخت نفقه مي باشد. اما در ساير انواع طلاق كه از نوع غير رجعي است، مرد تكليفي براي پرداخت نفقه ندارد.
نفقه زن پس از فوت شوهر
در صورتي كه زوج فوت كند، با توجه به اينكه زن پس از فوت همسر خود بايد عده وفات به مدت چهار ماه و ده روز نگاه دارد، در اين صورت نفقه زن به عهده خويشان همسر به ترتيب سلسله مراتب مي باشد. اگر آن ها نفقه زن را پرداخت نكنند زن مي تواند از اموال آن ها نفقه خود را دريافت كند. البته در نظر داشته باشيد دريافت نفقه از آن ها منوط به تقديم دادخواست به طرفيت آن ها خواهد بود.
نفقه زن باردار
باتوجه به اينكه عده زن باردار تا زمان وضع حمل او است نفقه او نيز در اين ايام به عهده مرد مي باشد و در اين خصوص فرقي در طلاق رجعي و بائن نخواهد بود.
نفقه در ازدواج موقت
به موجب ماده 1113 قانون مدني در ازدواج موقت يا صيغه، زن مستحق دريافت نفقه از مرد نخواهد بود مگر اينكه اين موضوع بين زن و مرد شرط شده باشد يا اينكه وقوع صيغه منوط به پرداخت نفقه باشد.
نفقه زن و هزينه هاي درمان او
به نظر مي رسد هزينه هاي درمان زوجه كه در قانون از موارد نفقه شمرده شده است شامل هزينه هاي درمان متعارف مي باشد و اگر زوجه دچار بيماري صعب العلاج يا خاصي شده باشد كه هزينه هاي گزاف داشته باشد وجوبي براي پرداخت آن ها براي شوهر نيست. در اين موارد قاضي رسيدگي كننده پرونده نفقه با توجه با قانون، شرع و اوضاع و احوال زوجين و وضعيت مالي آن ها تصميم متقضي را اتخاذ خواهد كرد.
چه چيزهايي شامل نفقه زن مي شود؟
بر طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدني حقوق زوجه شامل همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن مي شود مثل مسكن، پوشاك، غذا، اثاثيه منزل و هزينه هاي درمان و حتي خادم البته در صورتي كه زن عادت به داشتن خادم داشته باشد و يا به واسطه مريضي نياز به آن داشته باشد. موارد ذكر شده در اين ماده حصري نيست و به عنوان مثال ذكر شده است. قاعده كلي اين است كه حقوق زوجه شامل همه نيازهاي متعارف و متناسب با شآن زن است. از ملاك هاي مهم كارشناس براي تعيين نفقه نيازهاي زوجه و شان او مي باشد.
وكيل براي دريافت نفقه زن
در خصوص دريافت نفقه زن مي توانيد توسط وكيل اقدام كنيد تا با سرعت بالاتري بتوانيد مشكل مطرح شده را برطرف كنيد. بدين منظور مي توانيد از گروه وكلاي طلايه داران استفاده كنيد و از خدمات مشاوره و راهنمايي آن ها بهره مند شويد.